• Achtergrond, Aanleiding & Aanpak
• Meten = Weten
• Hoe verder?

1. op de ondergrond een isolatielaag en daarop direct de vloer van de begane grond
2. boven de ondergrond een kruipruimte en daarboven een isolatielaag met daarbovenop de vloer van de begane grond
3. een onderkeldering van de vloer van de begane grond, met onder de kelder aldanniet een constructie volgens 1.

• Voorkomen dat vocht en/of kou direct optrekt van de bodem naar de vloer
• Opvang & afvoer van gassen die optrekken uit de bodem, door ventilatie
• Thermisch isoleren van de vloer t.o.v. de bodem door de luchtmassa

Koude voeten waren midden 2012 voor ons - gevoelsmatig - aanleiding tot laten aanbrengen in de kruipruimte van extra isolatie in vorm van een bodemfolie en eind 2012 de 2-laags Tonzon-kussens.
Gebaseerd op jarenlang goede ervaringen in ons vorige huis met een 1-laags Tonzon-kussen zonder bodemfolie in een droge kruipruimte, en na brede orientatie op andere mogelijkheden voor isolatie-verbetering.
De bodemfolie beperkt/blokkeert verdamping van vocht uit de bodem.
Het dubbele Tonzonkussen zou verder met de afkoeling en vochtdoorslag moeten afrekenen door versterkte afscherming van de onderkant van de vloer.
Meten = weten: uit interesse hing in de kruipruimte sinds de installatie in 2012 simpele apparatuur voor periodieke, handmatige steekproefmetingen voor temperatuur en vocht, waarmee dus overzicht werd verkregen over het verloop in de kruipruimte van Temperatuur & Vocht, vergelijkend met buitentemperatuur.

Door sterke condensvorming en -aanhang viel in 2013 en in 2014 in de zomer echter de onderste, 2e kussenlaag naar beneden, dus effectief daarna een 'halve invulling':
helpt wel, maar minder dan beloofd cq. mocht worden verwacht ....
Beter begrip van de processen die vochthuishouding om het huis bepalen, krijg je door lezen van bijv. deze uitleg.
Waargenomen dat de bodemfolie (blijkbaar) soms overstroomde door een hoog grondwaterpeil (?), en dat veroorzaakte zeker sterke verdamping
=> veel condens.
Werd pas merkbaar na de installatie van de bodemfolie, dus gissen naar de reden:
is dit citaat van de Tonzon-website misschien van toepassing?
"Een niet-geisoleerde vloer laat veel warmte door. Die warmte zorgt voor verdamping van vocht uit de kruipruimtebodem waardoor een droge toplaag ontstaat. Na het aanbrengen van de vloerisolatie houdt die warmtestroom echter op, waardoor het vochtfront in de bodem stijgt en de grond na een aantal jaren toch weer vochtig kan worden."
Mogelijk speelt het Dauwpunt hier dan weer een grote rol:
koele lucht zoals in de kruipruimte is snel verzadigd, en koele vlakken condenseren goed.
Een drainage-/opvangbak onder de bodemfolie met automatische dompelpomp voert sinds voorjaar 2014 het overtollige water af naar het riool, zodat zeker geen grondwater de bodemfolie overstroomt.
De opvangbak is afgedekt met bodemfolie, zodat geen verdamping wordt toegevoegd vanuit die opvangbak.
Water op de bodemfolie moet nu afkomstig zijn van condensvorming boven en aan de bodemfolie.
Geforceerde droging van de kruipruimte door lokale verwarming/ventilatie is midden 2014 geprobeerd, maar dat helpt niet en kost heel veel energie, dus geen oplossing.
Conclusies 2015:
1) Ieder jaar opnieuw het 2e kussen laten ophangen is geen praktische oplossing, en zeker niet economisch.
2) Vinden van een doeltreffende remedie vraagt onderzoek naar de oorzaken, i.s.m. firma Tonzon.
Het onderzoek richt zich dan op het verband in de kruipruimte over de seizoenen tussen temperatuur en vochtgehalte, want daaruit komt de condensvorming voort.
Gaandeweg meer continu-metingen en sinds november 2016 online meting aan plafond en bodem van de kruipruimte om kwantitatief te bepalen of en hoe groot de vochtoverlast is, met registratie door het Domotica-syteem en online vertoning via de lokale en remote webservers.

Eind 2019 meerdere jaarcyli doorlopen, maar nog steeds geen bruikbare remedie in zicht om in deze kruipruimte een 2e kussenlaag zo te monteren dat er geen 'neerstorting-door-condens' meer plaatsvindt en dat de isolatie zodanig verbeterd wordt dat koude voeten zich minder opdringen:
een vloertemperatuur van minimaal 18 graden ook in het koude seizoen zou aangenaam zijn.

Begin 2020 hebben we samen met Tonzon de situatie opnieuw bekeken.
Op basis van de verzamelde cijfertjes over de periode 2003 t/m 2019 [gasverbruik, graaddagen en stookgedrag] komen we tot de conclusie dat over de periode 2013 t/m 2019 relatief minstens 10% minder gas is gebruikt t.o.v. de voorgaande periode:
mooi resultaat en bewijs dat de Tonzon-isolatie in dat opzicht zijn werk doet.

In 2021 andere prioriteiten, maar begin 2022 de draad weer opgepakt.
Maart 2022 is de kruipruimte bekeken door iemand met veel praktische ervaring met toepassing van isolatiewerk daarin:
conclusie lijkt dat doorslag op 2 hoeken optreedt => controle nodig van hemelwaterafvoer op lekkages?
Voorjaar 2022 blootleggen van diverse bochten in de afvoer [en wachten op een stortbui voor checken]: inderdaad blijkt 1 bocht te lekken en bovendien verkeerd te liggen.
Juli 2022 is die bocht verlegd: nu weer wachten op een stortbui voor controle .......
Ook wachten op de periode dat de kruipruimte droogt (= oktober e.v.)

Hopelijk een remedie gevonden, maar onze (koude) voeten blijven voorlopig toch aandacht vragen .......
En zelfs een gematigd natte kruipruimte is ongewenst t.o.v. de gebouwstructuur.

Dat lijkt alleen oplosbaar als er een middel komt tegen de overbelasting van de ophanging van het 2e kussen voor 2 aspecten:

1. een robuustere bevestigingsconstructie voor het 2e kussen, die 'neerstorten' voorkomt ook als een stevige condenslaag aan dat 2e kussen hangt,
   of een draagconstructie onder het 2e kussen, met hetzelfde doel.
   Daarmee een robuuste barriere voor optrekende kou & vocht.
2. een methode waarmee in de periode mei t/m oktober eenvoudig de relatieve vochtigheid in de kruipruimte cq de condensvorming voldoende kan worden verlaagd.
   Minder vocht zorgt bij voorbaat voor minder problemen.

Aspect 1 is pragmatische correctie van een gevolg, terwijl Aspect 2 gericht is op wegnemen van de oorzaak.
Aspect 1 is situatiegebonden en zou dus een optionele toevoeging kunnen zijn voor Tonzon [?].
Denkend aan Aspect 2 bieden zich misschien een paar mogelijkheden aan, waarvan alleen de eerste 4 (OF alleen, OF in een combinatie) hier nog enigszins 'praktisch' realiseerbaar lijken.

Eigenbouwsensoren

In & sinds 2016 zijn de volgende eigenbouwmeetsensoren geplaatst en in bedrijf (v.l.n.r) :

• Plafond - 20cm [linksboven] : Thermometer/Hygrometer type DHT22
• Bodem, vooraan op de folie: Thermometer/Hygrometer type SHT11
  2021 in houder geplaatst rechtsachter
• Bodem, daarachter_links in de toplaag (zwart snoer): Thermometer type DS18B20
• Bodem, daarachter_rechts in de toplaag (wit snoer): Vochtvoeler 'vork'-type
  2020 verplaatst naar linksvoor

Misol HP3001 meetset / GW1000 meetset / WH51 Bodemvoeler

Als check & support, daarnaast begin maart 2018 nog een Misol HP3001-display opgesteld met een 5-tal Thermo/Hygro-sensoren van type WH31A,
aangevuld met Ch6 op 12Feb2021 en Ch7+Ch8 op 18Dec2021:

• Ch1 = Begane grond, Vloer woonkamer
• Ch2 = Begane grond, Vloer 2e kamer
• Ch3 = Kruipruimte, Plafond - 20cm, hangend pal naast de DHT22
• Ch4 = Kruipruimte, Bodem +20cm, staand halverwege de kruipruimte
• Ch5 = Kruipruimte, Bodem +20cm, staand achterin de kruipruimte
• Ch6 = Buiten, Noordkant huis +150cm, hangend aan de achterkant van een zuil in een dubbel afschermend weerhutje, zoals hier beschreven
• Ch7 = Begane grond, Vloer schuur
• Ch8 = Kruipruimte, Plafond -20cm, in de kruipruimte onder de schuur

De sensoren hebben een nauwkeurigheid van 1% voor temperatuur en 5% voor vochtmeting.
Het communicatiesysteem van de sensoren naar de HP3001-Console en naar de GW1000A-Gateway werkt op 868MHz.
Dat systeem lijkt in de praktijk in deze configuratie en met de gekozen positionering van de sensoren t.o.v. de Console en Gateway niet echt last te hebben van demping door de vloer en de muren van de begane grond, maar de Ch3-sensor is voor de GW1000-Gateway wel op de grens [met soms uitval, door grotere afstand en meer muren dan voor de andere sensoren?].
Anderzijds (vanwege frequentie & dataprotocol) geen directe ingang op Domoticz voor draadloze data-overdracht,
zodat online uitlezing via een omweg geregeld moet worden.
Januari 2021 zijn de 2 sensoren voor Ch4 en Ch5 voorzien van een 'hang-statief', waardoor vrijhangend, zonder risico van staan in condenswater.
De 2 sensoren van Ch7 en Ch8 zijn ruim vrijhangend aan bestaande constructies.

Voor de eigenbouwsensoren en Domoticz is voor 2016 en later info met beschrijving te vinden in de webpagina's hierna.
De sitemap onderaan deze pagina wijst de weg.
Voor de HP3001-meetset is direct hieronder een reeks beelden beginnend in 2018:

• tot ca. 1 maart 2020 alleen snapshots
• daarna ook online uitlezing

HP3001 Snapshots

Na april 2018 zijn echter de 3 HP3001-sensoren en de DHT22 plafond-sensor het weer eens dat R.V. continu 99% is, terwijl de SHT11 bodem-sensor een R.V. < 30% meldt:
wat is de waarheid, want zowel plafond als bodem van de kruipruimte zijn helemaal droog?
Daarom 18 mei 2018 voor DHT22-R.V. de 12%-correctie weer tenietgedaan.

:-( De kruipruimte is een moeilijke meetomgeving ......
;-) Wel zien we de hele zomer van 2018 voor de 'vloersensoren' op de begane grond een temperatuur van 22~24 graden en hoger, en dat is aangenaam.
[Luchtdruk = 1020 hPa]

Oudjaar 2018 blijken de 4 kruipruimte-thermometers het min of meer eens,
maar de DHT22-sensor voor R.V. is continu ca. 99%,
terwijl de 3 HP3001-sensoren en de SHT11 bodem-sensor een min of meer gelijke, lagere R.V. melden.
Wat is de waarheid, want zowel plafond als bodem van de kruipruimte zijn nagenoeg droog?

De temperatuur op de vloer erboven beweegt zich tussen 15 en 17 graden, afhankelijk van de verwarming van die ruimtes: niet aangenaam.
[Luchtdruk = 1030 hPa]

Winter/Voorjaar 2019 hebben we (getriggerd door de kou & neerslag buiten) tussen midden-Januari en midden-Februari 7 van de 8 ventilatie-openingen in de buitenmuren afgesloten, zodat de kruipruimte nauwelijks nog werd geventileerd:
de temperatuur en R.V bleef nu op alle meetposities nagenoeg constant.
De R.V. in de kruipruimte is gemiddeld over de sensoren redelijk laag [Luchtdruk = 1023.7 hPa].
Min of meer vergelijkbaar met de begin-situatie in maart 2018.
Overstroming gesignaleerd in maart 2019 door de gecombineerde T/H-sensor op de bodemfolie, die moeilijkheden krijgt met vochtmeting.
De temperatuur op de vloer erboven beweegt zich tussen 15 en 17 graden, afhankelijk van de verwarming van die ruimtes: niet aangenaam.

Zomer 2019 wordt het patroon van Zomer 2018 bevestigd:
bij nadere, visuele inspectie zijn er duidelijk en veel vochtplekken.
Gedurende de 1e hittegolf van juni 2019 meten de 'vloersensoren' op de begane grond een Temperatuur van 22~24 graden bij 'ondergronds' 15~17 graden [Luchtdruk = 1019.6 hPa].
De 2e hittegolf van juli 2019 geeft een vergelijkbare uitkomst:
de bovenkant van de vloer wordt warmer, terwijl de onderkant koel & nat is [Luchtdruk = 1010.4 hPa].


Oudjaar 2019 is het beeld vergelijkbaar aan Oudjaar2018, met iets lagere R.V. voor alle sensoren.

De 2 'vloersensoren' bovengronds op de begane grond meten ook nu weer een temperatuur van ca. 16 graden, en dat is minder aangenaam.
[Luchtdruk = 1032.8 hPa]


Bij de hittegolf begin Augustus 2020 een vergelijkbaar beeld als in 2019 [Luchtdruk = 1015.9 hPa],
waarbij sensoren 3 en 4 last hadden van af en toe uitval, en
sensor5 heeft toen helemaal de strijd opgegeven wegens het extreme vocht in de kruipruimte.
De buitenlucht heeft vaak een lagere R.V. en lagere Absolute Vochtinhoud dan in de kruipruimte:
geforceerde ventilatie met buitenlucht lijkt dan een valide optie voor droging van de kruipruimte.
Ca. 14~15 september 2020 met heet nazomerweer ook een vergelijkbaar beeld [Luchtdruk = 1020 hPa]:
m.b.v. de online vochttabel dan te zien we dat de buitenlucht steeds veel te vochtig is om te gaan ventileren.
18~20 September 2020 daarentegen overdag de verhoudingen wel heel geschikt voor ventilatie, maar de week er na weer sporadisch:
dit kun je als gebruiker niet netjes handmatig volgen voor ventilatie-schakelen, dus typisch een komende computer-toepassing.
Na 22 oktober 2020 raken alle 3 kruipruimte-sensoren verzopen:
handmatig ingrijpen nodig voor droging & herplaatsing.

Eind januari/begin februari 2021 daalt het vochtgehalte in de kruipruimte volgens nu bekend patroon,
en de bovenkant van de bodemfolie wordt weer droog, maar wel veel water onder de bodemfolie.
De schermopname hiernaast is van de vroege ochtend na de koudste nacht totdantoe [= buiten -13 Graden & 88%, bij luchtdruk 1039 hPa].

Voorjaar/zomer 2021 geen verandering.
Integendeel, na stortbuien overstroming van de kruipruimte, wat nadere inspectie vraagt.
Enkele nu ontdekte openingen aan de buitenkant van de fundatiemuur gedicht, en terras gedeeltelijk opnieuw aangelegd met afscherming van betreffend stuk fundatiemuur, zodat kans op instroming minder zou moeten worden.
De kruipruimte blijft onveranderd nat en met veel plassen op de bodemfolie.
Sterker wordend vermoeden dat het grondwaterpeil een grote rol speelt, waarbij deze waarneming i.c.m. het citaat van de Tonzon-website reden tot nadenken geeft.
Na midden oktober 2021 raken volgens langzamerhand herkenbaar patroon onregelmatig alle 3 kruipruimte-sensoren verzopen:
handmatig ingrijpen nodig voor droging & herplaatsing.

Na uitval van Ch3 op 20 November 2021 naar beneden voor inspectie & batterijvervangen.
Buiten redelijk droog weer, hoewel hoge luchtvochtigheid.
Bodemfolie toont heel kleine plassen, en bak van dompelpomp met laag peil:
peilputten buiten (-1,5m) zijn droog.
Ch3 blijft ontregeld, dus 27 November ophalen, en tegelijk kruipruimte inspecteren.
De nacht ervoor 15mm regen gevallen en buiten heel hoge luchtvochtigheid met motregen.
De kruipruimte nu met veel plassen op de bodemfolie, maar de bak van de dompelpomp nog steeds laag peil:
peilputten buiten nog steeds droog.
Aangezien tegelijk bij Ch4 en Ch5 de R.V. daalt, is verklaring ver te zoeken.

Voorjaar2022 laat geen verbetering zien, integendeel blijft het vochtniveau veel langer hoog, en ook meer water op de bodemfolie.
De geforceerde ventilatie blijkt [vanaf februari] geen merkbaar snellere verlaging van R.V. te geven.
Via firma Tonzon inspectie van de kruipruimte [14januari2022]:
er lijken vochtdoorslagen te zijn op 2 hoeken in de kruipruimte.
Voor nadere inspectie is daarna op een aantal plekken de hemelwaterafvoer aan de westkant van het huis blootgelegd:
visuele controle op lekkage bij aansluitingen lijkt niet veel op te leveren.
Check op werking wordt gehinderd door de minimale neerslag in maart 2022: geen water in de afvoerbuizen.
Te bedenken of met een aantal modificaties de hemelwaterafvoer toch niet verbeterd kan worden.

Ook zomer2022 laat geen verbetering zien, met continu hoog vochtniveau, en vaak water op de bodemfolie.
De vertikale afvoerpijpen gecontroleerd op verstoppingen en OK bevonden (= open & droog).
Voor nadere inspectie op nog meer plekken de ondergrondse hemelwaterafvoer aan de westkant van het huis blootgelegd:
visuele controle op lekkage bij aansluitingen lijkt nog steeds niet veel op te leveren.
Provisorisch inspuiten via de regenpijp geeft geen uitsluitsel:
pas na enkele stortbuien blijkt een van de bochten een lekkage te vertonen:
geheel volgens Murphy uiteraard de laatste in de afvoer .....
Rond die bocht en omgeving alles uitgegraven:
pijpen in dat stuk niet verzakt of losgeraakt, want intacte, stevige ophanging,
maar blijkt dat in het 'probleemgebied' de afvoer niet afloopt maar oploopt.
De lekkage misschien mede veroorzaakt door stuwing van water in de 'scheve' pijp met ook nog (te)veel bochten?
Juli 2022 de betreffende 3 90graden-bochten met 2 verbindingsbuizen verkort door 2*45graden bocht en 1 directe verbindingsbuis.
Tevens een vertikale inspectiebuis toegevoegd voor eenvoudige toegang voor o.a. doorstroomcontrole in de laatste bocht.
Met de GW1000 kunnen we ook online de batterij-status zien van de T&H-sensoren:
waar de bovengrondse sensoren dapper volhouden, blijken de kruipruimte-sensoren veel sneller leeg te bloeden.
Dat is met die GW1000 goed te controleren.
Pas begin september voldoende sterke neerslag om na te gaan of de correctie van de afvoer werkt.
Tot 20 september blijft de kruipruimte nat: dan schakelt de ventilatie ook weer bij op basis van buitenluchtcondities.

Najaar 2022, herhaling van zetten:
- November begint het vochtgehalte weer te dalen
- (condens?)plassen op de bodemfolie te lijf gegaan met doorprikken van de folie,
maar de 'afvang' door de aangepaste hemelwaterafvoer lijkt ook te werken,
want geen grote overstromingen meer en geen natte plekken op de fundamentmuren!
Plannen voor toch een eenvoudige afvoer-drainage in de kruipruimte:
- realisatie uitwerken, in samenhang met injectie-drainage onder het gazon voor afgevangen hemelwater

Januari 2023, bij hevige regenval [100mm in 3 weken] weer plassen in de kruipruimte:
- de grondwaterpeilbuizen tonen dat het peil omhoog komt tot iets hoger dan ca. -1m
=> dat is gelijk aan bodem-niveau van de kruipruimte
=> overstroming in de kruipruimte dus ook door grondwater!
Temperatuur & Vocht vergelijkbaar met vorige jaren.

Februari 2023 [bij luchtdruk van 1001mb] loopt het vochtgehalte weer op, hoewel matige neerslag:
- de grondwaterpeilbuizen tonen dat het peil zakt tot ca. -1m en dieper
=> nog steeds dichtbij het bodem-niveau van de kruipruimte
Temperatuur & Vocht in de kruipruimte vergelijkbaar met vorige jaren.
Begin Maart2023 een zonnige, heel droge week [met luchtdruk van 1030mb] maakt gelijk behoorlijk verschil.
De temperatuur van de vloer van begane grond lijkt beïnvloed door het CV-stoken met lagere temperaturen.

Zomer & Herfst 2023 is een herhaling van zetten.
Temperatuur & Vocht in de kruipruimte vergelijkbaar met vorige jaren.
In september wordt de R.V. in de kruipruimte zo hoog dat alle 3 WH31-T&H-meters onderuit gaan,
en ze komen in oktober niet weer bij: wordt dus ophalen, drogen en nieuwe batterijen zetten.
Anderzijds geen/weinig plassen.
De eigenbouw-sensoren gaan onbekommerd door, hoewel de vochtsensingvork in de grond blijkbaar inmiddels helemaal is weggerot,
want rapportage van 0-waarde: te vervangen door PWM-sensorvork.
Geen stoken tot midden oktober: de temperatuur van de vloer van begane grond blijft relatief hoog i.v.m. hoge buitentemperaturen.
Eind oktober tot midden november overvloedig regen: het grondwaterpeil stijgt tot -91cm => overstroming bodemfolie.

Wordt vervolgd: Winter/Voorjaar 2023/2024, e.v.

Online uitlezing over 24 uur

De eerste 2 grafieken in deze rubriek tonen de meetwaarden van de afgelopen 24 uur,
gescheiden naar temperatuur en relatief vochtgehalte.
Absolute Vochtinhoud en Dauwpunt lijken betere maatstaven voor vergelijking.
Met de formules voor absolute vochtinhoud (afgeleid uit RV en T) is online-generatie mogelijk van een actuele tabel.
Voor berekening van het Dauwpunt wordt gebruik gemaakt van de Magnus-Tetens-benadering, ook uitgaand van RV en T.

De berekeningen gebruiken meetwaarden van de volgende sensoren:
• buiten +2,5m = in de tuin uit 1 meteo-sensor op +2,50m
• buiten +1,5m = in de tuin uit 2 meteo-sensoren op de 'normaal'-meteohoogte van +1,5m, plus 1 HP3001-sensor aan de noordkant van het huis
• buiten +0,1m = in de tuin uit 1 meteo-sensor op de 'klomp/gras'-meteohoogte van +0,10m
• binnen +0,05m = binnenshuis op de vloer van de begane grond op basis van data uit 2* HP3001-sensor
• binnen -0,5m = binnenshuis in de kruipruimte op basis van data uit 1* HP3001-sensor hangend op -20cm onder het plafond
• binnen -0,8m = binnenshuis in de kruipruimte op basis van data uit 2* HP3001-sensors staan op +20cm boven de bodem
• binnen -1,0m = binnenshuis in de kruipruimte uit 1 T&H-sensor liggend onderin op de bodemfolie

Online info en uitleg voor andere sensoren in de kruipruimte en daarbuiten op de vervolgpagina's van deze rubriek,
via de sitemap onderaan deze pagina.

Voor directe grafiekvergelijking aparte 24uur-vensters met meteo-info en info uit de eigenbouw-sensoren.

Vergelijking absoluut vocht

Als referentie de info voor een huiskamer met op +1,5m een temperatuur van 20 graden met Rel. Vocht 50%
=> Abs. Vocht = 8,6 g/m³ en Dauwpunt = 9,2 graden.
Voor ventilatie is lage RV_buiten een duidelijke eerste eis (want instromen van vochtige lucht is zeker ongewenst),
maar nog uitvinden bij welke verhoudingen tussen RV, AV en Dauwpunt een ventilatie zinvol kan worden ingezet.
De engelstalige versie van de vochttabel bevat een test-indicatie voor mogelijke Fan-toepassing,
gebaseerd op de volgende condities: Buiten_R.V. < 80% bij Buiten_Temp > 15 graden, terwijl delta-AV < -5% en delta_Td < -3 graden.
Als een HP3001-sensor in de kruipruimte uitvalt cq. in de fout gaat, dan wordt afhankelijk van de fout voor de grafiekgeneratie een vervanging ingevuld:
gedurende deze test => 100%/15.0C als 'lage' invulling, of 100%/20.0C als 'hoge' invulling.
Voor de andere sensoren bij uitval of fout geen vervanging van waarden.
Zolang 'echte' meetwaarden beschikbaar zijn, lopen de berekeningen voor Absoluut Vocht AV en voor Dauwpunt Td door met de ongecorrigeerde meetwaarden:
foute meetwaarden geven dan uiteraard 'afwijkende' uitkomsten.

Overzicht over een jaar

De 2 grafieken in dit overzicht tonen de meetwaarden van het afgelopen jaar, gescheiden naar temperatuur en relatief vochtgehalte.
ToDo:
Na verdere validatie van de AV-tabel, hier grafiek(en) toevoegen voor langetermijn-overzicht voor absolute vochtinhoud en/of voor dampdruk.

Info over de hele meetperiode van de andere sensoren in de kruipruimte en daarbuiten op de vervolgpagina's van deze rubriek:
deze langetermijn-info per sensor is statisch.

Voor directe grafiekvergelijking aparte glijdende vensters met jaar-info van de eigenbouw-sensoren.

• voor verwijderen van overmatig vocht uit de kruipruimte
• voor begrenzing van de instroom van vocht
• voor een versterkte bevestigingsconstructie voor een alternatieve, 2e laag isolatie
• voor verwarming van de vloer.

1. Voorkom overstroming in de kruipruimte.
   Lekke regenwaterafvoer is zeker ongewenst, maar alle leidingen lijken nu in orde.
   Grondwateroverstroming geeft direct hogere vochtigheid in de kruipruimte, terwijl condenswater een sterke 2e bron is.
   Deze link geeft info voor mogelijke aanpakken..
   Het een doen en het ander vooral niet laten, dus voorzorgen genomen tegen eventueel inkomend grondwater:
   • Afvangen van het regenwater voordat het de ondergrondse afvoer ingaat
   • Waterpeil in de kruipruimte laag houden
   'Afvangen van regenwater' voorkomt preventief het indringen van water en is te regelen met een regenton-aansluiting e.d.
   Daarna dient de ondergrondse hemelwaterafvoer alleen voor opvangen van verminderde pieken door stortbuien.
   'Waterpeil laag houden' is correctief ingrijpen en is oplosbaar door bemaling:
   met 1 opvangbak met dompelpomp al een bestuurbare afvoer geregeld voor opkomend grondwater.
   Instroming van water in de opvangbak als het waterniveau boven de rand van de bak komt en via een aantal perforaties.
   Tegen condenswater is gaten prikken in de bodemfolie voor plaatselijk doorsijpelen een oplossing die alleen plaatselijk verlichting geeft.
   Nog een oplossing te vinden voor zo ver mogelijk kruipruimte-wijd afvoeren van condenswater naar de opvangbak:
   structureel profileren van de bodem van de kruipruimte, met 'greppels' die aflopen naar de opvangbak?
   Perforatie van die 'greppels' naar een drainage-slang die afvoert naar de dompelpomp is nog effectiever, vooruitgrijpend naar mogelijkheid 2. hierna genoemd.
   Voor zekerheid/redundantie (want door ervaring wijzer geworden) wordt als voorzorg, op termijn zeker een 2e opvangbak met dompelpomp geplaatst in een andere hoek van de kruipruimte, eventueel met een bijbehorende bodemdrainage, zodat grondwateroverstroming zoveel mogelijk wordt beperkt.
   Vraagt DHZ-inzet, want er zijn vermoedelijk geen/weinig firma's die dit soort klussen aanpakken tegen redelijke kosten.
2. Drogere ondergond geeft minder condensvorming (?)
   Naast afvoer in de kruipruimte boven de bodemfolie te kijken naar een oplossing onder de bodemfolie.
   Grondwater/condens aanhangend aan de bodemfolie zal waarschijnlijk kouder zijn dan de lucht daarboven => condens op/aan de bodemfolie.
   Drainage door ingraven op ca. -10cm diepte van een drainageslang/-pijp is gericht op droger maken van de grond onder de bodemfolie,
   met de achterliggende gedachte dat dan de bodemfolie mogelijk geen/minder aanleiding tot condensvorming zou kunnen geven.
   Deze drainage voert af onder de bodemfolie naar de opvangbak(ken) van de dompelpomp(en).
   De drainage in het laatste stuk naar de opvangbak in een zgn. French drain leggen kan misschien helpen om instroom van zand naar de opvangbak te vertragen.
   Vraagt ook DHZ-inzet, met zelfde argument als bovengenoemd.
   Met een laag schelpen zou de bodem van de kruipruimte ook droger moeten worden, maar de vraag is of dat praktisch is te combineren met de bodemfolie e.d.
   De buren hebben voor eenzelfde soort huis een andere praktische & passieve invalshoek gekozen om hoger boven het grondwater te komen:
   de kruipruimte is ruim genoeg om een extra laag zand van 20cm in de kruipruimte te laten brengen, oftewel 2 van deze tankwagens.
3. Geforceerd ventileren
   De lucht in de kruipruimte heeft totnutoe van april t/m november een te hoge vochtinhoud => condens
   Op basis van meetwaarden is het mogelijk te vergelijken tussen de vochtinhoud van de buitenlucht en van de lucht in de kruipruimte.
   Met die wetenschap zou je door geforceerde ventilatie gecontroleerd lucht met lage vochtinhoud de kruipruimte kunnen laten instromen voor verdrijven van het vocht.
   Dan is de keuze
   • vanuit de kruipruimte naar buiten afzuigen (en door de geschapen onderdruk de buitenlucht door de huidige ventilatie-openingen laat instromen),
     zoals bij dit voorbeeld
   • van buiten naar de kruipruimte inblazen (en door de geschapen overdruk door de huidige ventilatie-openingen de kruipruimtelucht laat wegstromen).
     Het feit dat dan tijdens ventilatie in de kruipruimte overdruk heerst, zou kunnen worden gebruikt voor een toevoeging van sluitventielen op de huidige ventilatie-openingen:
     tijdens ventilatie klappen die door de overdruk open, en sluiten zich zodra de overdruk wegvalt, zodat geen buitenlucht ongecontroleerd kan instromen [op de manier van geforceerde badkamerventilatie].
   In beide gevallen zal OF ergens een pijp-met-muurdoorvoer naar de kruipruimte geplaatst moeten worden, OF 1 of 2 huidige ventilatie-openingen moet(en) worden omgebouwd voor aansluiting van een computergestuurde ventilator.
   Beperkte omvang van aanpassingen aan het gebouw, maar voor enig effect zal die ventilatie stevige snelheid & volume moeten hebben voor afzuigen cq afpersen (zeker met afsluitventielen):
   => Dat is dus alleen economisch haalbaar tijdens perioden met ruim overschot van PV-energie.
   Tegenstrijdig t.o.v. 'duurzaam', maar op zich functioneel wel passend, omdat het 'condensatieprobleem' meestal optreedt in de zonnige periode april t/m oktober.
   Snel & diep drogen met buitenlucht is waarschijnlijk ook goed mogelijk in het voorjaar, omdat dan vaak periodes zijn met mooi droog & schraal weer:
   op die manier een 'buffer' te creeren voor de nattere tijd nadien.
   Moeilijk in te schatten hoe bij geforceerde ventilatie de luchtstromen in de kruipruimte zullen gaan verdelen,
   ook omdat de kruipruimte geen netjes luchtdicht gesloten afwerking heeft.
   Dat heeft het risico dat condensatie en/of lekkage kan optreden op ongedachte/ongewilde plaatsen.
   Te beginnen met een DHZ-constructie voor afzuigen aan de tuinkant via 2 huidige kruipruimteventilatiedoorvoeren:
   meer info over techniek & voortgang in rubriek Experimenten
4. Beperken van de ventilatie als de kruipruimte droog is
   Als geen vocht wordt toegevoegd, dan moet de vochtsituatie in de kruipruimte ongewijzigd blijven.
   Bij de experimenten in 2014~2015 is dat in praktijk gebracht door vanuit de kruipruimte de ventilatiebuizen intern af te sluiten met een prop:
   toen geen positief effect, mogelijk omdat de kruipruimte op zich al vochtig was en/of vanwege optrekkend vocht, en dan werkt het averechts, omdat het vocht niet weg kan naar buiten.
   Wel positief effect te zien bij de externe afsluiting in Januari~Februari 2019 toen de kruipruimte droger was!
   Zodra de eerdergenoemde geforceerde ventilatie in bedrijf is, wordt daarom in samenhang met een geconstateerde droge kruipruimte geprobeerd de overblijvende ventilatie-openingen extern af te sluiten door afdekking van de ventilatie-openingen, met eventueel tegelijk handmatige uitschakeling van de geforceerde ventilatie.
   Handmatig afsluiten is niet optimaal op te lijnen met heersende omstandigheden, maar wel eenvoudig realiseerbaar, en de online metingen helpen daarbij.
5. DHZ-toevoeging van een 2e kussenlaag
   Pas zinvol als de achterliggende oorzaken van de hoge vochtigheid enigszins/voldoende zijn opgelost via de voorgaand genoemde mogelijkheden.
   Minder gewenst, omdat het nooit zo netjes zal passen als Tonzon's 2e kussenlaag, maar een extra laag van refecterende isolatiefolie opgehangen onder Tonzon's 1e kussenlaag zou mogelijk een toegevoegde waarde kunnen geven door extra refectie en extra demping.
   Vraagt bedenken en uitvoeren van een 'eigen', eenvoudige constructie voor bevestiging van die 2e refectielaag en voor het opspannen & ondersteunen daarvan.
   Montage mogelijk zodanig dat het ook een ondersteuning is voor het 1e kussen dat inmiddels 6 jaar onder slechte omstandigheden leeft.
   Lijkt alleen uitvoerbaar voor de (redelijk ruime) kruipruimte onder woonkamer en keuken.
6. Drainage om het huis op ca. 1m diepte
   Drainage rondom het huis is mogelijk ook effectief als extra maatregel voor verlaging van het grondwaterpeil onder het huis, maar
   • gezien de nu aanwezige tuin en bestrating is aanleg niet meer eenvoudig te realiseren
   • voor afvoer van het opgevangen water moeten bijzondere maatregelen genomen worden, omdat de huisriolering met zijn aansluitingen hoger ligt
   • een aparte afvoer naar het hoofdriool aan de straat is netzomin eenvoudig.
   => Voorlopig praktisch onhaalbaar i.v.m. onduidelijk effect en i.v.m. de hoeveelheid & soort werk.
7. Toevoer van lucht met minder schommeling in Temperatuur & R.V.
   De temperatuur en R.V. van de buitenlucht varieert met de seizoenen, en daarmee nu door de natuurlijke ventilatie de temperatuur & R.V. in de kruipruimte
   => meer/minder condensatie direct afhankelijk van de buitenlucht
   De eerdergenoemde geforceerde ventilatie zou al verlichting moeten geven.
   Een verdere verbetering lijkt mogelijk met geforceerde luchttoevoer naar de kruipruimte met ondergronds minder Temperatuur-variatie.
   Een AardWarmteWisselaar (ook wel genoemd 'Canadese Put' of 'puits Provencal') kan in de winter de buitenlucht opwarmen, cq. in de zomer afkoelen voordat die de kruipruimte instroomt.
   De ventilatie-openingen van de kruipruimte dienen dan alleen nog voor uitstroom, niet voor instroom.
   Bij de instroom onderweg in de 'natte' zomerperiode is er condensvorming tegen de koelere buiswanden => vochtverlies => droging
   Die condensfunctie werkt alleen als de buitenlucht lang in contact kan komen met de koudere buiswanden, oftewel bij heel langzame stroming door een lang circuit!
   Bij de aanleg van die putten wordt terdege rekening gehouden met de condensatie-vorming en -afvoer, o.a. door materiaalkeuze, hellingkeuze en standaard voorzieningen voor een waterafvoer vanuit het diepste punt.
   Het aandeel condensatie-onderweg is sterk afhankelijk van
   - putconstructie en -materialen,
   - luchtsamenstelling,
   - temperatuurverhoudingen,
   - doorstroming.
   Kortom veel variabelen waarvan na de putbouw alleen nog invloed is met de geforceerde ventilatie (op basis van meetwaarden)!!
   => alleen buitenlucht laten instromen als die lucht al voldoende droog & warm is, met voldoende verschil met de wand-/bodemtemperatuur voor condensatie,
   en dan enige/ongedefinieerde R.V.-winst te verwachten voor kruipruimte-droging.
   Blijft wikken & wegen of voordelig/zinvol.
   Afgezien van de vereiste nauwkeurigheid ook een groot karwei om dit in bestaande tuin en bestaande bebouwing nog aan te brengen.
   Actieve ventilatie vraagt ook extra energie, dus afwegen van benodigde eenmalige moeite & kosten en benodigde weerkerende energie-behoefte tegen de baten
   => Economisch volledig negatief; alleen de 'gevoels-aspecten' zijn misschien positief.
   => Alleen haalbaar als deel van een grotere, integrale aanpak voor verbetering van isolatie en voor verandering van energie-gebruik met o.a. doorbraak/doorvoer voor verse lucht naar de begane grond e.v.
   Echter, verwarmen voor de begane grond en de verdieping heeft andere eisen en andere tijdlijnen dan verwarmen/drogen van de kruipruimte.
   Combinatie van die 2 aspecten lijkt dus 'niet gemakkelijk' (wat vaak overeenkomt met 'gecompliceerd' = 'kostbaar' en/of 'moeilijk realiseerbaar'.
8. Vloerverwarming
   Met vloerverwarming is de invloed van kou & vocht uit de kruipruimte op de (koude) voeten zeker effectief te voorkomen, maar wel heel veel werk om nu nog aan te brengen.
   Valt in onze situatie in de categorie symptoombestrijding, niet een probleemoplossing
   => praktisch onhaalbaar, niet economisch en zeker niet duurzaam

Actuele status/ Logboek/ Plannen:

De websectie voor Experimenten begint hier

Copyright © 2013-2023 T4S
Samenvatting voor Rechten & Verantwoordelijkheden / Summary for Rights & Liabilities